[Cập nhật mới] Quy định về đặt trạm biến áp bạn cần biết khi thi công hệ thống điện

Trạm biến áp đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống truyền tải và phân phối điện năng. Việc lựa chọn vị trí, thiết kế, lắp đặt và vận hành trạm biến áp không chỉ ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động mà còn liên quan trực tiếp đến an toàn lao động, bảo vệ môi trường, cũng như sự ổn định của toàn bộ mạng lưới điện. Vì vậy, việc tuân thủ đầy đủ các quy định về đặt trạm biến áp là điều bắt buộc với mọi doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân có liên quan.

Trong bài viết này, Thăng Long sẽ giúp bạn hệ thống lại toàn bộ những điểm quan trọng nhất liên quan đến các quy định về đặt trạm biến áp, nhằm hỗ trợ quá trình thi công, vận hành an toàn và hiệu quả.

Tầm quan trọng của trạm biến áp trong hệ thống điện

Trạm biến áp là nơi thực hiện chức năng chuyển đổi điện áp từ cao xuống thấp (hoặc ngược lại) để phù hợp với nhu cầu sử dụng của từng khu vực hay từng loại thiết bị. Trạm còn giúp điều chỉnh công suất, hỗ trợ bảo vệ hệ thống điện và phân phối điện năng một cách tối ưu.

Chính vì vậy, quy định về đặt trạm biến áp không chỉ đơn thuần là yêu cầu về kỹ thuật mà còn gắn liền với an toàn cộng đồng, pháp luật và trách nhiệm xã hội.

Các quy định về đặt trạm biến áp an toàn

Vị trí lắp đặt trạm biến áp cần được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn cho con người, thiết bị và môi trường xung quanh. Một số yêu cầu bắt buộc bao gồm:

• Trạm biến áp nên đặt cao hơn mặt đường ít nhất 0,5 mét, tránh ngập úng vào mùa mưa.
• Không được gây che khuất tầm nhìn giao thông hoặc cản trở hoạt động của các phương tiện.
• Khoảng cách giữa trạm và khu dân cư, công trình công cộng, cây xanh, mương thoát nước… phải tuân thủ đúng theo quy định của Bộ Công Thương.
• Trạm biến áp không được đặt gần khu vực dễ cháy nổ, trừ khi có biện pháp bảo vệ chuyên biệt.

👉 Đây là một phần rất quan trọng trong quy định về đặt trạm biến áp, cần được khảo sát kỹ càng trước khi tiến hành lắp đặt.

Tiêu chuẩn kỹ thuật của trạm biến áp

Mỗi loại trạm biến áp cần đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp với mục đích sử dụng và yêu cầu vận hành của hệ thống điện. Các thông số cần quan tâm gồm:

• Công suất định mức (kVA)
• Điện áp đầu vào – đầu ra
• Tần số làm việc (Hz)
• Hiệu suất biến áp
• Hệ số công suất
• Chống sét, hệ thống tiếp địa, bảo vệ quá tải

Khi lựa chọn thiết bị, cần sử dụng máy biến áp có nguồn gốc rõ ràng, đạt tiêu chuẩn IEC hoặc TCVN, được cung cấp bởi đơn vị uy tín như Thăng Long chuyên cung cấp và lắp đặt thiết bị điện công nghiệp chất lượng cao.

Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) cho trạm biến áp

Dù trạm biến áp không phải là thiết bị dễ gây cháy nổ, nhưng vẫn cần phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về PCCC để phòng ngừa sự cố. Những điểm cần lưu ý:

• Trang bị hệ thống báo cháy tự động, dễ phát hiện sự cố sớm.
• Có nguồn nước chữa cháy gần nhất, với áp lực ổn định.
• Trong khu vực có nguy cơ cháy nổ cao, phải lắp đặt thiết bị PCCC chuyên dụng như hệ thống CO2 hoặc FM200.
• Nhân sự vận hành cần được tập huấn nghiệp vụ PCCC định kỳ.

Việc không tuân thủ đúng quy định về đặt trạm biến áp liên quan đến PCCC có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.

Kết nối trạm biến áp với hệ thống điện

Việc đấu nối trạm biến áp vào hệ thống điện phải được thực hiện theo đúng bản vẽ thiết kế được phê duyệt. Một số quy định bắt buộc:

• Đảm bảo đồng bộ điện áp đầu vào – đầu ra với hệ thống sử dụng.
• Các đầu cáp phải được đánh số, ghi chú rõ ràng, đảm bảo dễ kiểm tra và sửa chữa.
• Cần có cầu dao, aptomat và rơle bảo vệ quá tải để giảm thiểu nguy cơ mất an toàn.
• Không tự ý thay đổi sơ đồ kết nối mà không có sự đồng ý của đơn vị thiết kế.

Quy định về kiểm tra, bảo trì và sửa chữa trạm biến áp

Bảo trì định kỳ là yếu tố bắt buộc nhằm nâng cao độ tin cậy cho hệ thống điện. Các yêu cầu bao gồm:

• Thực hiện kiểm tra 3–6 tháng/lần tùy điều kiện vận hành.
• Sử dụng thiết bị chuyên dụng để kiểm tra như: đo cách điện, đo dòng rò, kiểm tra tổn hao…
• Thay thế thiết bị hư hỏng bằng linh kiện chính hãng, có chứng nhận kiểm định.
• Mọi hoạt động sửa chữa phải do kỹ sư điện có chứng chỉ hành nghề thực hiện.

Thăng Long cam kết cung cấp dịch vụ bảo trì trạm biến áp chuyên nghiệp, đúng chuẩn an toàn kỹ thuật.

Tuân thủ an toàn lao động khi lắp đặt và vận hành

Đảm bảo an toàn lao động là một phần không thể tách rời trong quy định về đặt trạm biến áp. Một số lưu ý:

• Nhân sự phải được đào tạo bài bản về điện cao thế và có chứng chỉ hành nghề.
• Trang bị đầy đủ PPE (thiết bị bảo hộ cá nhân): găng tay cách điện, quần áo chống hồ quang, mũ bảo hộ…
• Tuyệt đối không tiếp cận trạm biến áp khi chưa được cấp phép làm việc.

Quy định bảo vệ môi trường khi vận hành trạm biến áp

Việc sử dụng trạm biến áp cần hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến môi trường:

• Không xả thải dầu biến áp ra môi trường tự nhiên.
• Trong trường hợp vận chuyển thiết bị có dầu cách điện, phải tuân thủ quy định về vận chuyển chất thải nguy hại.
• Có biện pháp thu gom dầu rò rỉ và xử lý đúng quy trình.

Các yêu cầu khác cần tuân thủ

Ngoài các mục chính nêu trên, một số yêu cầu khác trong quy định về đặt trạm biến áp bao gồm:

• Trạm biến áp phải được đăng ký và nghiệm thu trước khi đưa vào vận hành.
• Có biển cảnh báo điện áp cao và thông tin liên hệ kỹ thuật tại khu vực trạm.
• Phân loại rõ ràng theo công suất: trạm 250kVA, 400kVA, 750kVA, 1000kVA…

Việc nắm vững và tuân thủ đầy đủ quy định về đặt trạm biến áp là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hiệu quả vận hành hệ thống điện cũng như an toàn tuyệt đối cho con người và môi trường. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm của mọi đơn vị hoạt động trong lĩnh vực điện.

Nếu bạn đang có nhu cầu thi công, bảo trì, lắp đặt trạm biến áp, hãy liên hệ ngay với Thăng Long đơn vị có kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực cơ điện, luôn tuân thủ quy định pháp luật và mang lại giải pháp tối ưu nhất cho khách hàng.

Xem thêm: Các bước thiết kế hệ thống máy nén khí an toàn và hiệu quả cho nhà xưởng