Hiện nay, hệ thống phòng sạch trở thành yếu tố nền tảng trong sản xuất dược phẩm, thiết bị y tế, điện tử, bán dẫn, thậm chí cả thực phẩm và mỹ phẩm. Một sản phẩm chất lượng cao không thể ra đời nếu thiếu môi trường kiểm soát khắt khe về bụi bẩn, vi sinh, độ ẩm, áp suất và nhiệt độ. Vậy hệ thống phòng sạch là gì, cấu tạo ra sao và tại sao nó lại giữ vai trò quan trọng đến vậy?
Cùng Công ty TNHH đầu tư xây dựng và Cơ điện Thăng Long tìm hiểu toàn diện về hệ thống này trong bài viết dưới đây.
Hệ thống phòng sạch là gì?
Hệ thống phòng sạch là một không gian kín được thiết kế, xây dựng và vận hành nhằm kiểm soát mức độ bụi bẩn, vi sinh vật, áp suất, độ ẩm, nhiệt độ theo tiêu chuẩn nhất định. Toàn bộ yếu tố này được duy trì trong giới hạn cho phép để phục vụ nghiên cứu, sản xuất hoặc thí nghiệm đòi hỏi độ chính xác cao.
Không giống môi trường thông thường, phòng sạch không chỉ kiểm soát số lượng hạt bụi mà còn quản lý kích thước hạt, hướng luồng khí, và nguy cơ nhiễm chéo. Chính vì vậy, việc xây dựng hệ thống này đòi hỏi sự kết hợp đồng bộ giữa thiết kế, vật liệu, thiết bị và công nghệ lọc khí.
Lịch sử hình thành và phát triển phòng sạch
Khái niệm phòng sạch bắt nguồn từ nhu cầu kiểm soát ô nhiễm trong y tế từ thế kỷ 19, khi các bác sĩ nhận ra việc giảm bụi và vi khuẩn trong phòng mổ giúp tăng tỷ lệ thành công phẫu thuật.
Đến Thế chiến II, các nước Mỹ và Anh bắt đầu phát triển các phòng sạch hiện đại để sản xuất thiết bị quân sự và hàng không, đặc biệt khi yêu cầu độ chính xác cực cao cho các linh kiện. Từ đó, công nghệ bộ lọc HEPA và dòng chảy tầng (Laminar Flow) ra đời, đặt nền móng cho ngành công nghiệp phòng sạch hiện đại.
Ngày nay, phòng sạch không còn giới hạn trong lĩnh vực quân sự hay y tế mà đã trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong nhiều ngành sản xuất công nghệ cao.
Các yếu tố cấu thành hệ thống phòng sạch
Một hệ thống phòng sạch hoàn chỉnh bao gồm nhiều thành phần liên kết chặt chẽ, trong đó quan trọng nhất là:
Hệ thống lọc khí (HVAC & HEPA/ULPA)
- Bộ lọc HEPA hoặc ULPA đảm bảo loại bỏ bụi hạt siêu nhỏ với hiệu suất từ 99,97% đến 99,999%.
- Hệ thống HVAC kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, và lưu lượng khí, giúp duy trì môi trường ổn định.
Vật liệu xây dựng và bề mặt hoàn thiện
Tường, trần, sàn của phòng sạch phải chống bám bụi, dễ lau chùi, chống tĩnh điện và chịu được hóa chất. Thông thường, các vật liệu như panel cách nhiệt, nhôm, inox hoặc epoxy được sử dụng.
Trang thiết bị hỗ trợ
Bao gồm: Air shower, pass box, cửa interlock, quần áo bảo hộ, nhằm ngăn ngừa nhiễm chéo và đảm bảo luồng khí luôn tuần hoàn đúng hướng.
Hệ thống kiểm soát và giám sát
Cảm biến đo nhiệt độ, độ ẩm, chênh áp và hệ thống báo động giúp người vận hành theo dõi và điều chỉnh liên tục.
Tiêu chuẩn phòng sạch cần tuân thủ
Một hệ thống phòng sạch không thể vận hành tùy tiện, mà phải dựa vào các tiêu chuẩn quốc tế:
- ISO 14644-1: Tiêu chuẩn quốc tế phổ biến nhất, phân loại phòng sạch theo nồng độ hạt bụi/m³.
- GMP (Good Manufacturing Practice): Bắt buộc trong sản xuất dược phẩm, quy định chặt chẽ về cấp độ sạch và quy trình kiểm soát.
- FED STD 209E: Tiêu chuẩn của Hoa Kỳ, mặc dù đã ngừng cập nhật nhưng vẫn được nhiều ngành tham khảo.
Những tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp xác định cấp độ sạch phù hợp với từng lĩnh vực, ví dụ: ISO Class 5 cho bán dẫn, ISO Class 7-8 cho dược phẩm hoặc thực phẩm.
Quy trình xây dựng và thi công hệ thống phòng sạch
Để có một phòng sạch đạt chuẩn, doanh nghiệp cần trải qua nhiều giai đoạn, từ thiết kế đến vận hành.
Dịch vụ tư vấn thiết kế phòng sạch
Giai đoạn này giúp chủ đầu tư xác định:
- Ngành nghề ứng dụng (dược phẩm, điện tử, y tế…).
- Cấp độ sạch yêu cầu.
- Giải pháp thiết kế phù hợp với diện tích, chi phí và quy định pháp lý.
Một đơn vị uy tín như Cơ điện Thăng Long sẽ đồng hành từ khâu khảo sát, lên bản vẽ thiết kế, lựa chọn vật liệu, hệ thống HVAC cho đến kế hoạch vận hành.
Thi công hệ thống phòng sạch
Sau khi hoàn tất thiết kế, công đoạn thi công là bước quan trọng quyết định chất lượng công trình. Đội ngũ kỹ sư sẽ tiến hành:
- Thi công kết cấu (panel, cửa, sàn).
- Lắp đặt hệ thống HVAC, lọc khí.
- Tích hợp thiết bị phụ trợ: pass box, air shower, interlock.
- Kiểm tra, chạy thử và hiệu chỉnh thông số.
Nghiệm thu và bàn giao
Phòng sạch sẽ được đo kiểm theo tiêu chuẩn quốc tế. Chỉ khi đạt tất cả yêu cầu về áp suất, độ sạch, độ ẩm, nhiệt độ, công trình mới được bàn giao đưa vào sử dụng.
Làm việc trong phòng sạch có độc hại không?
Một số người lo lắng môi trường kín sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, phòng sạch không gây độc hại bởi nồng độ bụi, vi sinh và khí độc đều được duy trì dưới mức cho phép. Thậm chí, đây còn là môi trường an toàn nhờ kiểm soát chặt chẽ chất lượng không khí.
Vai trò và ứng dụng của hệ thống phòng sạch
Hệ thống phòng sạch mang lại giá trị cốt lõi trong nhiều ngành:
- Dược phẩm & y tế: đảm bảo thuốc, vắc-xin, thiết bị y tế không bị nhiễm khuẩn.
- Điện tử & bán dẫn: tạo ra vi mạch, chip, cảm biến với độ chính xác nano.
- Thực phẩm & mỹ phẩm: kiểm soát vi sinh, nâng cao an toàn vệ sinh.
- Nghiên cứu khoa học: hỗ trợ các thí nghiệm vi sinh, hóa học, sinh học.
Có thể nói, phòng sạch là nền tảng không thể thiếu của công nghiệp hiện đại.
Đơn vị thi công hệ thống phòng sạch uy tín
Với kinh nghiệm nhiều năm, Công ty TNHH đầu tư xây dựng và Cơ điện Thăng Long là đối tác đáng tin cậy trong lĩnh vực dịch vụ tư vấn thiết kế phòng sạch và thi công hệ thống phòng sạch trên toàn quốc.
Chúng tôi cam kết:
- Tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế ISO, GMP.
- Sử dụng thiết bị chính hãng, đạt chứng nhận kiểm định.
- Đội ngũ kỹ sư chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm.
- Hỗ trợ kỹ thuật và bảo trì dài hạn.
Qua bài viết, bạn đã hiểu rõ hơn về hệ thống phòng sạch là gì, các tiêu chuẩn liên quan, cũng như quy trình thiết kế và thi công. Đây không chỉ là một không gian sản xuất đơn thuần, mà còn là yếu tố quyết định đến chất lượng, độ an toàn và uy tín thương hiệu của doanh nghiệp.
Nếu bạn đang cần xây dựng phòng sạch đạt chuẩn quốc tế, hãy liên hệ ngay với Cơ điện Thăng Long qua hotline: 0967 800 183 để được tư vấn giải pháp toàn diện và tối ưu chi phí.
